Γαβριήλ Φτελκόπουλος: Δεν έχει μνήμη η φύση, συγχώρησε τον εαυτό σου κι είσαι συγχωρημένος.Παρουσίαση στο e-περιοδικό Art 22
Τον Γαβριήλ Φτελκόπουλο τον γνώρισα την άνοιξη του 2013 από τους Χάρη Καντοσφύρη και Πέτρο Δουμά στην εντυπωσιακή έκθεση «Rem Brand Name – Η γνησιότητα του καλλιτέχνη». Όπως μάλιστα μας είχε ενημερώσει ο Χάρης η έκθεση βασίστηκε σε μια πρόταση του φοιτητή, τότε, Γαβριήλ Φτελκόπουλου. Είναι ένας νέος καλλιτέχνης ανήσυχος, ερευνητής, διορατικός, που ψάχνεται αδυσώπητα σε όλες τις μορφές της εικαστικής τέχνης. «Θα πεθαίνατε αν σας απαγόρευαν να γράφετε;» ρωτά το νέο ποιητή Ρίλκε∙κι ο Γαβριήλ Φτελκόπουλος δεν απαντά γιατί δεν έχει… χρόνο. Σκέφτεται, σχεδιάζει, υλοποιεί, παρουσιάζει και ο κύκλος αυτός της δημιουργίας τείνει να γίνει αέναος στο δικό του κόσμο.
Βλέποντας την έκθεση Rhino: Last He(a)rd στη γκαλερί της Λόλας Νικολάου στη Θεσσαλονίκη, αυτόματα θυμάμαι τον αφορισμό του Κόνραντ Λόρεντς «ο τελευταίος λύκος θα πεθάνει πολύ πριν πεθάνει το τελευταίο του θήραμα», το λέει άλλωστε και ο ίδιος ο καλλιτέχνης τονίζοντας πόσο οι βίαιες ενέργειες απέναντι στη φύση καταστρέφουν τον ίδιο τον άνθρωπο.
Τις σκέψεις του για την ενδιαφέρουσα έκθεση που εγκαινιάστηκε στις 15 Ιανουαρίου καταθέτει ο ίδιος οΓαβριήλ Φτελκόπουλος:
Ο μαύρος ρινόκερος με κλειστά τα μάτια μεταφέρεται προς την σωτηρία του, κάνοντας μια μικρή πρόβα θανάτου. Η περιστροφή του, ως σημείο μετεωρισμού του ανάμεσα σε δύο καταστάσεις, αναδεύει τις σκέψεις μας, με σκοπό τον προβληματισμό. Το τέλος της περιστροφικής δίνης θα βρει τον ρινόκερο σώο και προστατευμένο ή αφανισμένο και αλλοτριωμένο;
Το επεισόδιο αυτό, απόρροια του ανθρώπινου ωφελιμισμού, δημιουργεί μια ευκαιρία αυτοκριτικής και ανάκλησης δεδομένων. Το υπερθέαμα ανθρωπιάς που στήθηκε με χαμένο την φύση, προσπαθεί να εξιλεώσει τον αφανισμό. Το κέρατο του ρινόκερου έχει υποστεί μια άσκοπη υπεραξία εξαιτίας της πολυσυλλεκτικότητας των κοινωνιών, με αποτέλεσμα τον κορεσμό της φύσης.
Οι φωνές της τελευταίας αγέλης αντισταθμίζουν τη σιωπή που περικλείει το γεγονός και οι κραυγές τους στέλνουν το σήμα κινδύνου. Το λάβαρο της αγέλης είναι παρμένο από το τοπίο του που όλο και ξεθωριάζει όλο και πιο πολύ πλησιάζει στη μνήμη, υπενθυμίζοντάς μας πως ο άνθρωπος είναιαναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και πως κάθε καταστροφική πράξη του απέναντι σε αυτή ισοδυναμεί με μια βίαιη πράξη απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό.
Η μετα-οικοσιτική νοοτροπία και οι αντιφάσεις στα συναισθήματα των ανθρώπων έχουν δημιουργήσει μια σύγχυση στα όρια ανθρώπινου-ζωικού. Ανάμεσα σε λεπτές σχέσεις προσπαθεί ο άνθρωπος-ρινόκερος να ισορροπήσει, να υπερασπιστεί την ατομικότητά του ενάντια στις πιέσεις που δέχεται. Κατά αυτή την προσπάθεια συναντάμε την συνύπαρξη ακροτήτων. Το αιχμηρό κέρας χρησιμεύει ως άμυνα-προστασία και ταυτόχρονα ως αφορμή επίθεσης και κυρίευσης του ιδίου. Αφανισμός και θεαματική σωτηρία. Η μεταφορά σε ένα νέο τόπο με τρόπο σχεδόν βίαιο, και με στόχο την σωτηρία, σημαίνει τον θάνατο και την ίδια στιγμή την ευκαιρία συνέχισης, αναγέννησης του είδους.
Κάπου ανάμεσα σε αυτές τις δυικές καταστάσεις συνειδητοποιούμε την αληθινή φύση των πραγμάτων. Ζώα και άνθρωποι φτιαγμένοι από τα ίδια δομικά υλικά ταξιδεύουν απροστάτευτοι προς την φθορά. Κινούνται διαφορετικά, έχοντας έτσι και αλλιώς μια σταθερή πορεία προς το αναπόφευκτο του χρόνου. Έρχονται όλο και πιο κοντά στο μηδέν. Επανέρχονται στην ύλη που τους δημιούργησε. Ας προχωρά έτσι ο κόσμος, εξάλλου ο μαύρος ρινόκερος έχει πεθάνει προ πολλού. “Δεν έχει μνήμη η φύση, συγχώρησε τον εαυτό σου κι είσαι συγχωρημένος.” Santayana
