Περιγραφή / Μαθήματα

Εεκεφ. 1  Εργαστήριο Εκκλησιαστικών Τεχνών

Αντικείμενο του εργαστηρίου είναι οι Εικαστικές Τέχνες που έχουν αναπτυχθεί και ασκούνται εξ αφορμής του εκκλησιαστικού γεγονότος στην μακραίωνη διαχρονία του (Ιερά και Λαϊκή εικαστική Παράδοση).

Σκοπός του εργαστηρίου είναι η εκπαίδευση του/της  φοιτητή/τριας στο εύρος της θεωρίας και πράξης των Λειτουργικών Τεχνών, εμπλουτίζοντας την εικαστική του παιδεία με την πολιτιστική αυτή κληρονομιά, παρέχοντας ταυτόχρονα επαγγελματική εξειδίκευση στην άσκησή τους. Παράλληλα διερευνάται η εικαστική γλώσσα του Ιερού διαπολιτισμικώς, οι επιρροές και ο διάλογος μεταξύ των εικαστικών παραδόσεων. Ενθαρρύνεται η εικαστική έρευνα των φοιτητών/τριων σε γενικά και ειδικά θέματα που αφορούν στο αντικείμενό των Λειτουργικών Τεχνών στη προσωπική εικαστική τους σπουδή και έργο, αποβλέποντας στη διερεύνηση και συνέχεια της εικαστικής μας ταυτότητας στο σύγχρονο εικαστικό γίγνεσθαι. Δίνεται επίσης έμφαση στο πως επηρεάζονται αλλά και επηρεάζουν οι Τέχνες αυτές τη Σύγχρονη Τέχνη.

Η διαμόρφωση της εικαστικής εκπαίδευσης του/της φοιτητή/τριας συνίσταται στα εξής: α. να αντιληφθεί το αντικείμενο και τη θεματική των Λειτουργικών Τεχνών, β. να εξοικειωθεί με τη μαστορική, τις ιδιαιτερότητες των υλικών και τεχνικών, για να γίνει «μάστορας» προτού μεταμορφωθεί σε καλλιτέχνη μέσω συγκεκριμένων εφαρμογών, γ. να συνειδητοποιήσει τις σημερινές ανάγκες αυτών των Τεχνών, και δ. να επιχειρήσει εν τέλει την προσωπική του πρόταση ως σύγχρονος καλλιτέχνης.

Το Tμήμα παρέχει προς το παρόν τα εργαστηριακά μαθήματα της Εκκλησιαστικής Ζωγραφικής-Αγιογραφίας (φορητή εικόνα, εγκαυστική, τοιχογραφία) και Ψηφιδωτού, ενώ προβλέπονται μελλοντικά, Ξυλογλυπτική, Βιτρό, Γενικές Αρχές Συντήρησης Έργων Τέχνης και Τεχνολογία Υλικών και Κατασκευών. Τα εργαστηριακά μαθήματα Αγιογραφίας και Ψηφιδωτού εντάσσονται σε κοινό Εργαστήριο (Εκκλησιαστικών Τεχνών) και δίνεται η δυνατότητα επιλογής και εξειδίκευσης σε τεχνική αναλόγως των ενδιαφερόντων του/ της φοιτητή/τριας τόσο στον Εισαγωγικό Κύκλο όσο και στα μαθήματα εμβάθυνσης.

Κατά το πρώτο εξαμηνιαίο μάθημα στην Αγιογραφία του Εισαγωγικό Κύκλου (1ο ή 2ο ή 3ο εξάμηνο) η μαθητεία αποσκοπεί στην κατανόηση της ύλης που απαιτείται για ολοκληρωμένη σπουδή στις Λειτουργικές Τέχνες. Για το λόγο αυτό επιλέγεται μια ειδική περιοχή θέματος από την μακραίωνη παράδοσή μας (π.χ. ύστερη αρχαιότητα-εγκαυστική, πρωτοχριστιανική περίοδος-φυσιοκρατικές εικόνες, Παλαιολόγια περίοδος-αυγοτέμπερα, Μακεδονική Σχολή-νωπογραφία, Κριτική Σχολή-αυγοτέμπερα, σύγχρονα ζητήματα απεικόνισης-εικονοποίηση φωτογραφιών Αγίων κοκ) και με βάση αυτή την συγκεκριμένη θεματολογία εισέρχεται ο/η φοιτητής/τρια στο σύνολο των ζητημάτων που συνέχονται με το αντικείμενο ως θεωρεία αλλά και ως πράξη, διαπραγματευόμενος/η μια ολοκληρωμένη εφαρμογή. Η ύλη αναπροσαρμόζεται/ επικαιροποιείται διαρκώς κάθε εξάμηνο.

Αντίστοιχα στον Εισαγωγικό Κύκλο το εξαμηνιαίο Εργαστηριακό Μάθημα στο Ψηφιδωτό αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών με τις τεχνικές και τα εργαλεία του ψηφιδωτού θεωρητικά και πρακτικά. Επιλέγεται κάθε φορά άσκηση ατομική ή συλλογική σε μικρές ομάδες. Οι ασκήσεις αφορούν είτε στη δημιουργία αντιγράφων, είτε σε προσωπική δημιουργία των φοιτητών/τριών. Δίδεται έμφαση στο σχέδιο ψηφοθέτησης, ώστε να κατανοηθεί από τους φοιτητές ο τρόπος αντίληψης της φόρμας στην εφαρμογή ψηφοθέτησης. Διδάσκεται η έμμεση ψηφοθέτηση κατ’ αρχήν και οι τρόποι εντοιχισμού στην πράξη σε φορητό, επιτοίχιο και επιδαπέδιο υπόστρωμα.

Αναλόγως των απαιτήσεων κάθε μαθήματος εμβάθυνσης διδάσκονται αντίστοιχα θεωρητικά θέματα Ιστορίας της Τέχνης, Εικονολογίας ή Θεολογίας της Εικόνας αλλά και Τεχνολογίας Υλικών και Κατασκευών που απαιτούνται για τις εφαρμογές. Για το λόγο αυτό το Εργαστήριο προσκαλεί για διαλέξεις Ιστορικούς Τέχνης, εξειδικευμένους και διακεκριμένους καλλιτέχνες κοκ, πραγματοποιεί εκπαιδευτικές εκδρομές με in situ ξεναγήσεις σε Μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και εκθέσεις.

(για το παράρτημα μαθημάτων, κατά την άποψή μου οφείλουμε να το βάλουμε στο σάιτ, με την ένδειξη υπό έγκριση των εφαρμοσμένων ως κατεύθυνση)

 

4ο Εξάμηνο Αντίγραφο Ι, ΙΙ, ΙΙΙ – Παραστατική Αρχαιολογία

Το εργαστηριακό μάθημα στοχεύει στην εμβάθυνση σε τεχνικές και τεχνοτροπίες που έχουν ασκηθεί στην παραγωγή έργων τέχνης από την αρχαιότητα, πρωτοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο και σε όλα τα υποστρώματα (φορητά, τοιχογραφίες, επιδαπέδια,). Κάθε φορά επιλέγεται ένα είδος τεχνικής ζωγραφικής ή ψηφιδωτού (εγκαυστική, αυγοτέμπερα, ελαιογραφία, νωπογραφία, secco, έμμεση-άμεση ψηφοθέτηση) και αναλόγως του επιλεγμένου έργου περιλαμβάνει εφαρμογές: προετοιμασίας επιφανειών (κονιάματα, επιχρίσματα, αδρανή υλικά, κόλλες), τύπου και μορφής χρυσώματος, χρωστικών-πιγμέντων, βερνικιών, κοκ. Η άσκηση αποσκοπεί στην εκμάθηση παραγωγής αντιγράφων έργων τέχνης, τόσο για την αξιοποίηση τεχνικών και τεχνοτροπιών στην προσωπική καλλιτεχνική εργασία, όσο και για εφαρμογές στην αγορά εργασίας, και προσφέρεται αναλόγως των απαιτήσεων του έργου και του ενδιαφέροντος του/της φοιτητού/τριας από ένα μέχρι και τρία εξάμηνα.

 

5^ο Εξάμηνο. Εμβάθυνση στη «βυζαντινή» τεχνοτροπία Ι – Μορφή

Σχέδιο-χρώμα στην εκκλησιαστική ζωγραφική ( o «βυζαντινός» τρόπος, ύφος, στύλ)
Πρόσωπο (Τυπολογία Αγίων). Σώμα-Ενδύματα (Τυπολογία Αγίων). Η Αφαίρεση (από το οπτικό φαινόμενο στη σχηματοποίηση και τον αφαιρετικό τρόπο της εικόνας, διερεύνηση ορίων και αποδεκτών λύσεων)

(Εξοικείωση με την διαχρονία της Λειτουργικής Ζωγραφικής-Ψηφιδωτού. Τεχνοτροπικές λύσεις από το ελληνιστικό πορτραίτο Φαγιούμ και τις «ρωμαϊκές» πομπηιανές τοιχογραφίες, τις παλαιοχριστιανικές φυσιοκρατικές εικόνες, τις περιόδους μετεικονομαχική, Κομνήνεια, Παλαιολόγεια (Μακεδονική «Σχολή», «Σχολή» της Κωνσταντινούπολης κλπ), τη μεταβυζαντινή κρητική «Σχολή», τη maniera italiana ,τη ρωσογοτθική, ναζαρηνή, τις εικονογραφικές παραδόσεις τοπικών εκκλησιών, στις «νεοβυζαντινές» αναβιώσεις.)

 

6^ο Εξάμηνο. Εμβάθυνση στη «βυζαντινή» τεχνοτροπία ΙΙ – Χώρος, Σύνθεση

Σχέδιο-χρώμα στην εκκλησιαστική ζωγραφική ( o «βυζαντινός» τρόπος, ύφος, στύλ)

Πολυπρόσωπες εικόνες (δωδεκάορτο κλπ).Σύνθεση (αντίστροφη ή σχετική προοπτική, χαράξεις).Χώρος (κτήρια, τοπίο, στοιχεία φύσης)

(Εξοικείωση με την διαχρονία της Λειτουργικής Ζωγραφικής-Ψηφιδωτού. Τεχνοτροπικές λύσεις από το ελληνιστικό πορτραίτο Φαγιούμ και τις «ρωμαϊκές» πομπηιανές τοιχογραφίες, τις παλαιοχριστιανικές φυσιοκρατικές εικόνες, τις περιόδους μετεικονομαχική, Κομνήνεια, Παλαιολόγεια (Μακεδονική «Σχολή», «Σχολή» της Κωνσταντινούπολης κλπ), τη μεταβυζαντινή κρητική «Σχολή», τη maniera italiana ,τη ρωσογοτθική, ναζαρηνή, τις εικονογραφικές παραδόσεις τοπικών εκκλησιών, στις «νεοβυζαντινές» αναβιώσεις.)

 

7^ο Εξάμηνο. Εμβάθυνση στην τοιχογραφία ή ψηφιδογράφηση επιφανειών κτισμάτων- Μνημειακή Τέχνη

Ζητήματα αγιογράφησης επιφανειών κτισμάτων (προσαρμογή συνθέσεων στις επιφάνειες ναών, ναοδομία, αγιοκατάταξη, θεολογία εικονογραφικού προγράμματος), κατασκευή υπό κλίμακα μακέτας εικονογραφικού προγράμματος.
Τεχνικές τοιχογραφίας (προετοιμασίες τοίχου για fresco, secco).

Άμεση ψηφοθέτηση, βοτσαλωτό ψηφιδωτό, σύγχρονες τεχνικές και υλικά ψηφοθέτησης.

Εκμάθηση πρoγραμμάτων 3D, αρχιτεκτονικός σχεδιασμός-κατασκευή μακέτας εικονογραφικού προγράμματος ναού σε ηλεκτρ. υπολογιστή.

Η χρήση του υπολογιστή στη παραγωγή σχεδίου ψηφοθέτησης.

 

8^ο Εξάμηνο. Εμβάθυνση σε Σύγχρονα Εικονογραφικά Ζητήματα

Εικονογραφία και σύγχρονη τέχνη (πώς αξιοποίησαν σύγχρονοι καλλιτέχνες στοιχεία της εκκλησιαστικής ζωγραφικής), εννοιολογική προσέγγιση εικονογραφίας, εικονοποίηση σημασιών.

Ιερές τέχνες (sacred arts), η πρόσληψη του ιερού στις τέχνες άλλων ομολογιών  και θρησκειών, θρησκευτική τέχνη-Δυνατότητες αφομοίωσης στοιχείων. Εξοικείωση με τη βασική εικονογραφία και τις διαφορές της προς τη μεσαιωνική και νεότερη δυτική

Νέες τάσεις με βάση την λειτουργική παράδοση στον ορθόδοξο κόσμο (Ελλάδα, Ρωσία, Σερβία, Βουλγαρία κλπ, η τέχνη των ομοδόξων της Διασποράς, λ.χ. Αμερική, Αυστραλία κλπ  ), αξιοποίηση νέων τάσεων.

Εικονογραφία και Φωτογραφία (εικονοποίηση φωτογραφιών Αγίων 20ου αι.). Διερεύνηση αφαιρετικών λύσεων μέσω της εκ του φυσικού παρατήρησης (μοντέλο, βεστιάριο αμφίων και στολών)
Γραφικές Τέχνες, Χαρακτική και εικόνα (Χαρτώες εικόνες),  «Εικονική» πραγματικότητα (νέες τεχνολογίες και παράδοση).

Ζητήματα εφαρμογών συναφών λειτουργικών τεχνών (ξυλογλυπτική, αργυροχρυσοχοϊα, μικρογλυπτική, βιτρώ, κεντητική, ιεροραπτική κλπ)

 

9^ο Εξάμηνο. Πτυχιακή Εργασία

 Επιλογή θέματος. Τεκμηρίωση. Η έκταση της πτυχιακής οφείλει να πληρεί παραμέτρους που σχετίζονται με την επάρκεια του/της φοιτητή/τριας, είτε στη δυνατότητα άσκησης επαγγέλματος στο χώρο των Εκκλησιαστικών Τεχνών, είτε ως καλλιτέχνης που εστιάζοντας ή αφορμώμενος από το αντικείμενό τους καταθέτει εικαστική πρόταση επαρκώς τεκμηριωμένη.

 

10^ο Εξάμηνο. Πτυχιακή Εργασία 

Εκπόνηση Πτυχιακής Εργασίας. Μελέτη χώρου και τρόπου έκθεσής της.

Μαθήματα

Εεκεφ. 1 Αντικείμενο του εργαστηρίου είναι οι Εικαστικές Τέχνες που έχουν αναπτυχθεί και ασκούνται εξ αφορμής του εκκλησιαστικού γεγονότος στην μακραίωνη διαχρονία του (Ιερά και Λαϊκή εικαστική Παράδοση).

Σκοπός του εργαστηρίου είναι η εκπαίδευση του/της  φοιτητή/τριας στο εύρος της θεωρίας και πράξης των Λειτουργικών Τεχνών, εμπλουτίζοντας την εικαστική του παιδεία με την θεματολογία τους, παρέχοντας παράλληλα επαγγελματική εξειδίκευση στην άσκησή τους.

Η διαμόρφωση της εκπαίδευσης του/της φοιτητή/τριας συνίσταται στα εξής: α. να εξοικειωθεί με τις ιδιαιτερότητες των υλικών και τεχνικών, για να γίνει «μάστορας» προτού μεταμορφωθεί σε καλλιτέχνη  β. να αντιληφθεί τις σημερινές ανάγκες αυτών των Τεχνών και γ. να επιχειρήσει εν τέλει την προσωπική του πρόταση ως σύγχρονος καλλιτέχνης.

Το τμήμα παρέχει προς το παρόν τα εργαστηριακά μαθήματα της Εκκλησιαστικής Ζωγραφικής (φορητή εικόνα, εγκαυστική, τοιχογραφία) και Ψηφιδωτού, ενώ προβλέπονται μελλοντικά, Ξυλογλυπτική, Βιτρό, γενικές αρχές Συντήρησης και Τεχνολογία Υλικών.