ΜΩΡΟΥ ΕΙΡΗΝΗ
Η πτυχιακή μου εργασία αποτελείται από έργα που προκύπτουν μέσω του πειραματισμού μου με οργανικά υλικά που προέρχονται από το φυτικό κόσμο. Ένα μέρος τους είναι υπολείμματα φρούτων και λαχανικών που καταναλώνω στη διατροφή μου και ένα άλλο προέρχεται αυτούσιο από το ευρύτερο περιβάλλον όπως λουλούδια , αγριόχορτα, φύλλα δέντρων κ.α. τα οποία συλλέγω κατά τη διάρκεια των περιπάτων μου.
Οι φλούδες των φρούτων και των λαχανικών, τα πέταλα λουλουδιών, τα φύλλα είναι κάποια από τα υλικά με τα οποία δουλεύω. Τα φυσικά υλικά είναι άφθονα και βρίσκονται στο ευρύτερο περιβάλλον όταν μιλάμε για άνθη και φυτά. Από την άλλη υπάρχουν τα περισσεύματα από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, τα οποία θεωρούνται άχρηστο υλικό. Αυτή η απροσδόκητη χρήση είναι που με ενδιαφέρει. Βεβαίως απαιτείται πολύς χρόνος για να τα συλλέξει κανείς και ακόμα περισσότερος για να τα επεξεργαστεί.
Όλα ξεκινούν σαν ένα παιχνίδι, για παράδειγμα ένα φρούτο με του οποίου τη φλούδα όλοι έχουμε παίξει είναι το πορτοκάλι. Θυμάμαι τον εαυτό μου μικρή να σχεδιάζω πρόσωπα με μάτια και μύτη στις κομμένες φλούδες του πορτοκαλιού. Αυτό που δεν είχα σκεφτεί ήταν ότι μπορεί να διατηρηθεί αν αφυδατωθεί εγκαίρως πριν αρχίσει να μουχλιάζει. Με τον καιρό άρχισα να εφαρμόζω την τεχνική του γδαρσίματος στα φρούτα για να τους δώσω μεγαλύτερη διαφάνεια. Τα φρούτα και αρκετά λαχανικά έχουν ένα περίβλημα που προστατεύει τη σάρκα τους. Αν αποξηρανθεί σωστά μπορεί να πάρει συγκεκριμένο σχήμα και μορφή. Με λίγα λόγια μπορούμε να του συμπεριφερθούμε σαν να είναι δέρμα μόνο που είναι αρκετά ευαίσθητο και εύθραυστο. Η διαφάνεια της φλούδας της μπανάνας για παράδειγμα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θυμίζει κινέζικη ζωγραφική με μελάνι ή δέρμα επιζωγραφισμένο.
Από μια άποψη είναι εκπληκτικό το πόσα πράγματα μπορεί να φτιάξει κανείς με υλικά τα οποία θεωρούνται άχρηστα. Το σπουδαιότερο είναι πως αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να γίνει ένα έργο τέχνης. Οι υφές αυτών των υλικών καθώς και το χρώμα τους έχουν πολύ ενδιαφέρον και πολλές φορές το χρώμα είναι ιδιαίτερα έντονο. Η λεπτότητα , το εύθραυστο στοιχείο και η φθορά του ίδιου του υλικού μέσα στο χρόνο από τη μια πλευρά δίνει μια αίσθηση εφήμερου από την άλλη περιέχει μια μυστήρια δύναμη. Επίσης κάτι άλλο που με ενδιαφέρει είναι οι αναπάντεχοι συνδυασμοί που μπορεί να προκύψουν.
Η επεξεργασία που κάνω στα φρούτα έχει ως εξής. Πρώτα αφαιρώ τα περιττά στοιχεία από τη φλούδα, στη συνέχεια καρφιτσώνω το υλικό που απόμεινε σε ένα φελιζόλ και το αφήνω στον ήλιο να αποξηρανθεί. Πριν το στάδιο της αποξήρανσης μπορώ να διαμορφώσω το υλικό μου με τη βοήθεια ενός κοπιδιού. Επίσης έχω τη δυνατότητα να δημιουργήσω όγκους με το ίδιο υλικό χρησιμοποιώντας καλούπι. Όταν έχει τελειώσει η διαδικασία της αποξήρανσης μπορώ να το σταθεροποιήσω σιδερώνοντας το σε ειδικό χαρτί ή ύφασμα που έχει κόλλα.
Τα αποτελέσματα του πειραματισμού μου χωρίζονται σε δυο είδη, σε αυτά που έχουν υλική υπόσταση και είναι έργα δισδιάστατα με τη μορφή ενός πίνακα είτε τρισδιάστατα ως αντικείμενα. Το δεύτερο είδος δεν έχει υλική υπόσταση και αναπαράγεται μέσω του βίντεο και τα δυο διαπραγματεύονται το ίδιο θέμα που είναι η μεταμόρφωση της ύλης.
Η εικόνα μπορεί πλέον να συνεχίσει να υπάρχει σε αντίθεση με τη φθορά που θα υποστεί το ίδιο το υλικό στο μέλλον. Ένα μέρος των βίντεο που προβάλλω αναφέρεται στη διαδικασία της επεξεργασίας και τελικά της μεταμόρφωσης των υλικών που από στημένες λεμονόκουπες για παράδειγμα μπορεί να προκύψει μια ποιητική εικόνα.
Κάπως έτσι συμβαίνει και με μας τους ανθρώπους που έχουμε πολλές ομοιότητες με τα υλικά που επιλέγω αφού είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου που μας περιβάλλει. Είμαστε φθαρτοί, ωφέλιμοι όσο αφορά το νόημα της ζωής, που ακόμα ψάχνει ο άνθρωπος να βρει ποιο είναι, πλούσιοι σε υλικό με πολλές δυνατότητες και προεκτάσεις και που για να εξελιχθούμε σε οτιδήποτε καλό ή κακό περνάμε διάφορες δοκιμασίες συνήθως επίπονες και η μοίρα μας κρίνεται πολλές φορές από τις συγκυρίες. Ανάλογα με τις αντιστάσεις και τη δυνατότητα μεταβλητότητας του καθενός μας εξελισσόμαστε και υπάρχουμε ως πλάσματα αυτού του κόσμου.
Θέλοντας να αποδώσω όσο πιο πιστά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του έργου μου δημιούργησα ένα περιβάλλον ανάλαφρο και αέρινο, που ταυτόχρονα λειτουργεί και ως χώρος φύλαξης στοιχείων του φυσικού κόσμου μου μας περιβάλλει και που θεωρώ ότι πρέπει να διαφυλάξουμε ακέραια. Ο άνθρωπος εξελίχθηκε μέσα από την παρατήρηση της φύσης. Στην πορεία της εξέλιξης του τείνει να γίνει κυρίαρχος της. Επεμβαίνοντας γενετικά στο φυτικό και ζωικό κόσμο επιβάλλει συγκεκριμένες συνθήκες εξέλιξης των ειδών χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες. Ταυτόχρονα η ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα έχει απομακρύνει το μέσο άνθρωπο από τη φύση γεγονός που αλλάζει το χαρακτήρα της σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Τοποθετώντας το έργο μου σε ένα χώρο που έχει χαρακτηριστικά μουσείου ή ναού (προθήκες, κολόνες, χαρτιά που κρέμονται σαν πάπυροι) θέλω να επισημάνω ότι ίσως σε αρκετές δεκαετίες από τώρα αυτός ο κόσμος που όλοι γνωρίζουμε να είναι παρελθόν και οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος εκτός των άλλων θα αναζητούν αυτούσια στοιχεία της φύσης του σήμερα.
Η θεματολογία μου έχει αναφορές στην αιγυπτιακή, ινδιάνικη και πρωτόγονη τέχνη, στις τοιχογραφίες της Θήρας και της Μινωικής Κρήτης, στις βραχογραφίες, τις παραδοσιακές τέχνες γενικότερα και στο θέατρο σκιών.
ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
Στη σύγχρονη εποχή με το περιβαλλοντικό ζήτημα να γίνεται όλο και πιο έντονο είναι φυσικό ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης τέχνης να έχει στραφεί στη χρήση φυσικών υλικών. Η φύση είναι πλούσια σε υφές και χρώματα, άλλωστε για πολλά χρόνια τα υλικά που χρησιμοποιούνταν στην τέχνη προέρχονταν αυτούσια από τη φύση. Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες που ασχολούνται με φυσικά υλικά σίγουρα λαμβάνουν υπόψη τους παραδοσιακούς τρόπους επεξεργασίας των φυσικών υλικών όπως είναι το μαλλί, το δέρμα, το χαρτί, το λινάρι κτλ. Μερικοί συνδυάζουν αυτά τα υλικά με σύγχρονες τεχνικές και χημικά υλικά. Για κάποιους το μήνυμα που πρέπει να φέρει το έργο τέχνης είναι ιδιαίτερα σημαντικό και αυτού του είδους οι καλλιτέχνες ανήκουν στο χώρο της εννοιολογικής τέχνης. Για άλλους είναι πιο σημαντική η έρευνα των δυνατοτήτων του υλικού. Εξαιτίας της φθαρτής φύσης των υλικών μπορεί κανείς να πει ότι τέτοιου είδους έργα εκφράζουν μια εφήμερη τέχνη. Αφού ορισμένοι καλλιτέχνες δημιουργούν έργα τα οποία με την παραμονή τους στη φύση καταστρέφονται με την πάροδο του χρόνου ή φθείρονται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. (Eco Αrt)
Ο πρώτος ίσως καλλιτέχνης που χρησιμοποίησε την απεικόνιση της τροφής ως μέσο για να δημιουργήσει ρεαλιστικές εικόνες (προσωπογραφίες) είναι ο Giuseppe Arcimboldo, ζωγράφος της Αναγέννησης ο οποίος χρησιμοποιώντας ζωγραφισμένα πουλιά, ψάρια, φρούτα, λαχανικά και λουλούδια δημιούργησε προσωπογραφίες εξαιρετικής ποιότητας ασυνήθιστες για την εποχή της Αναγέννησης.
Ο βρετανός εικαστικός Andy Goldsworthy ασχολείται με την τέχνη της γης (Land Art) και οι εγκαταστάσεις του έχουν εφήμερο χαρακτήρα. Δημιουργεί συνθέσεις μέσα στο φυσικό περιβάλλον χρησιμοποιώντας υλικά που βρίσκονται ήδη εκεί ξύλα, φύλλα, ίνες από κλαδιά, πάγο, πέτρες κτλ.
Ο Sakir Gokcebag ένας τούρκος καλλιτέχνης που έχει ασχοληθεί με την τροφή ως υλικό τέχνης είναι, ο οποίος δημιούργησε μια σειρά από γεωμετρικές συνθέσεις χρησιμοποιώντας καρπούζια, μήλα και πράσινα φασόλια.
Ο ιάπωνας fiber καλλιτέχνης Kazuhito Takadoi ενεργός από το 2000 δημιουργεί αφηρημένες συνθέσεις από φυσικά υλικά κυρίως από αποξηραμένο χορτάρι πάνω σε χαρτί. Τα υλικά του προέρχονται από τον κήπο του και είναι σημαντικός ο χρόνος συλλογής και επεξεργασίας τους. Έχει να κάνει με την ελαστικότητα του υλικού κατά τη διάρκεια της αποξήρανσης. Κύριος εμπνευστής του είναι η φύση με τις φόρμες που δημιουργεί και τα σχήματα που αναπτύσσονται. Τα έργα του συνδυάζουν αντίθετα στοιχεία όπως είναι το εύθραυστο του υλικού σε σχέση με τη δύναμη που αποπνέει η φόρμα του έργου. Το έργο του είναι μινιμαλιστικό και φέρνει ένα μέρος της φύσης στο αστικό εσωτερικό περιβάλλον.
